MAC-FARLANE

CONSTANTINOPLE ET LA TURQUIE EN 1828

par Charles MAC-FARLANE

Paris, 1829

Charles MacFarlane (1799-1858), 1827-1828 yıllarında Ege Adaları üzerinden Türkiye’ye ilk gelişinde İstanbul ve Anadolu’yu on altı ay boyunca gezmiştir. Daha sonra 1847’de tekrar Türkiye’ye gelmiştir. Eser, yazıldığı dönemde (Tanzimat’ın hemen öncesinde) İmparatorluğun iç ve dış politik durumunu, ticarî, iktisadi, askerî organizasyonunu, nüfusunun etnik bileşimini ve günlük yaşamını birinci elden bilgilere dayanarak batılı bir gözle anlatan temel kaynaklardan biri olarak kabul edilmiştir. MacFarlane’in kitabın önsözünde Montesquieu’den alıntılayarak teyit ettiği şu gözlem oldukça ilginçtir: “Osmanlıların kötülüğü, cahilliği, batıllığı, gavurlara karşı sofuca hakaretleri ne olursa olsun; halk sanki bu dünyaya çubuk yakıp söndürmeye gelmiş. En büyük mutluluğu hareketsizlikte buluyorlar ve çok uyumlu komşuluk ilişkileri var. Montesquieu der ki; “Türkler, bu dünyada büyük bir imparatorluğa lüzumsuzmuşçasına sahip olan en kendine özgü halktır.”” Osmanlı toplumundaki değişim rüzgarlarına dair yaptığı gözlem ve tespitleri çerçevesinde “Genç Türkler” (Jeune Turc)” kavramını dönemin genç Osmanlı nesline atıfta bulunmak üzere ilk defa kullanan Charles MacFarlane’dir. Bu kavram ilk defa bu eserde kullanılmıştır. (Online Auction)