PERTUSIER

PICTURESQUE PROMENADES IN AND NEAR CONSTANTINOPLE

AND ON The Waters of the Bosphorus.

by Charles PERTUSIER

London, 1820

İstanbul için belge değerinde bir eser: 1811 – 1814 arasında semt semt İstanbul.

Topçu subayı olan Pertusier (1779-1836) İstanbul’da Fransız sefiri Comte Andréossy’nin yanında 1811-1814 yılları arasında ataşe militer olarak bulundu. İstanbul’da bulunduğu dönemde şehri semt semt gezen Pertusier, bu gezilerini belli bölüm başlıkları halinde kaleme alarak İstanbul tarihi için belge değerinde olan bu kitabı yazmıştır. Her bir konunun bir gezi şeklinde anlatıldığı bu kitap, yirmiüç bölümden oluşmaktadır. Bu bölümlerde Boğaz kıyıları, Yedi Kule, Bentler ve su kemerleri, eski eserler, kütüphaneler, yüksek eğitim kurumları, sivil mimari, Kadıköy, dini kutlamalar, liman, Osmanlı donanması, Osmanlı ordusu, sanatlar, kıyafetler, Eyüp, Galata ve Pera, Yabancı elçilikler, Üsküdar, Göksu, Adalar, Müslümanlar, Yahudiler, Ermeniler ve Rumlar, Tarabya, Balat gibi, kentin bütün coğrafi, kültürel, etnik, ve mimari dokusunu gözler önüne seren bu eser, Ondokuzuncu yüzyılın başında İstanbul’un adeta fotoğrafını çekmektedir. Müzayedeye sunulan eser, ilk defa Paris’te 1815-1817 arasında 3 cilt metin ve 1 cilt atlas olarak basılan “Pittoresques dans Constantinople et sur les Rives du Bosphore, suivies d’une notice sur la Dalmatie” başlıklı eserin ilk ve tek İngilizce baskısıdır. Bu kitap, Phillips’in New Voyags and Travels’in 4. cildinde basılmıştır. Metin, Fransızca baskıya göre önemli ölçüde kısaltılmıştır. Katlanır panorama şeklindeki gravürler Hipodrom, Haliç ve Sarayburnu/Galata’yı gösterir. Tam sayfa gravürler ise Sadabad, Gülhane (?), Tophane ve Tarabya’yı gösterir. İçindeki gravürleri ile dikkat çeken eser, İstanbul’la ilgili literatürün klasiklerinden biridir. (Artam A.Ş.)